Πλαστήρας, Νικόλαος

(Μορφοβούνι Καρδίτσας 1883 – Αθήνα 1953). Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός. Ολοκλήρωσε τις βασικές του σπουδές στην Καρδίτσα, φοίτησε στη σχολή υπαξιωματικών και έφτασε διαδοχικά ως το βαθμό του συνταγματάρχη. Το 1923 τού απονεμήθηκε τιμητικά ο βαθμός του αντιστράτηγου με ειδικό ψήφισμα της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους, στο Βορειοηπειρωτικό αγώνα, στο κίνημα Θεσσαλονίκης του 1916, στις επιχειρήσεις του Μακεδόνικου μετώπου στον A΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στις εκστρατείες της Ουκρανίας και της Μικράς Ασίας. Στον πόλεμο απέκτησε το προσωνύμιο ο μαύρος καβαλάρης, δηλωτικό της μελαψότητας και της ανδρείας του. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή έγινε μέλος της τριανδρίας της Επανάστασης του 1922 η οποία εξανάγκασε σε παραίτηση το βασιλιά Κωνσταντίνο, κι από τα μέσα Νοεμβρίου ανέλαβε την αρχηγία της με πρωθυπουργό τον Στ. Γονατά. Ως αρχηγός της επανάστασης του ‘22 ανέλαβε τη ευθύνη της εκτέλεσης της θανατικής ποινής των έξι, που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι της μικρασιατικής καταστροφής. Κύριο έργο του Π. και της επανάστασης του ’22 υπήρξε η αναδιοργάνωση του στρατού του Έβρου, που διευκόλυνε τη σύναψη έντιμης συνθήκης με την Τουρκία στη Λοζάνη (1923), μετά την ήττα της Μικράς Ασίας. Τον Νοέμβριο του 1923 έκανε εκλογές εθνοσυνέλευσης, η οποία τον ανακήρυξε «άξιο της πατρίδας». Αντιτάχθηκε στη δικτατορία Παγκάλου (1925-26), η οποία τον έδιωξε και τον απέλασε. Τη νύχτατης 5-6 Μαρτίου 1933, επομένη των εκλογών, στις οποίες πλειοψήφισε ο συνασπισμός των αντιβενιζελικών κομμάτων υπό την ηγεσία των Τσαλδάρη – Κονδύλη - Μεταξά, ο Π. κατέλαβε το υπουργείο Στρατιωτικών και κήρυξε δικτατορία για να ματαιώσει την άνοδο της αντιβενιζελικής παράταξης στην εξουσία, αλλά αναγκάστηκε να παραιτηθεί από το εγχείρημά του εξαιτίας της γενικής αντίθεσης και παράδωσε την εξουσία εντός 24 ωρών σε κυβέρνηση αντιστράτηγων με επικεφαλής τον Αλ. Οθωναίο. Τον Ιανουάριο του 1945 ο Π. διορίζεται πρωθυπουργός και επί των ημερών του υπογράφεται η συμφωνία της Βάρκιζας, με την οποία τερματίστηκε η δεκεμβριανή κομουνιστική ανταρσία, αλλά μετά τρεις μήνες εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από τον Αντιβασιλιά Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, μετά από δημοσίευση σε εφημερίδα κατοχικής επιστολής του προς τον πρωθυπουργό Εμμ. Τσουδερό (Ιούλιος 1941), με την οποία εξέφραζε την αντίθεσή του για τον πόλεμο της Ελλάδας με την Ιταλία και τη Γερμανία (1940-41). Το 1950 ίδρυσε το κόμμα της «Εθνικής Προοδευτικής Ενώσεως Κέντρου» (ΕΠΕΚ), με την οποία κέρδισε 45 έδρες στις εκλογές του Μαρτίου 1950 και σχημάτισε συμμαχική κυβέρνηση με τα κόμματα των Γ. Παπανδρέου και Σ. Βενιζέλου και τον επόμενο χρόνο, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1951, στις οποίες η ΕΠΕΚ κέρδισε 72 έδρες, σχημάτισε πάλι κυβέρνηση συνασπισμού με τα ίδια κόμματα. Παρέμεινε στην εξουσία ένα χρόνο περίπου, καθιέρωσε ως εκλογικό σύστημα το πλειοψηφικό, και στις εκλογές του Νοεμβρίου 1952 το κόμμα του συνετρίβη και δεν εξελέγη βουλευτής ούτε ο ίδιος στην περιφέρεια Αθηνών, όπου πολιτεύτηκε. O στρατιωτικός και πολιτικός Νικόλαος Πλαστήρας, ιδρυτής της ΕΠΕΚ.